Ágæti félagsmaður
Árið 2020 var umfram venju, viðburðaríkt. Við lentum í mótbyr, stóðum hann af okkur, og skiluðum okkar til samfélagsins. Reyndar lauk árinu með því að sjávarútvegur og fiskeldi voru um helmingur af vöruútflutningi landsins. Það minnir vissulega á gamla tíma þegar sjávarútvegurinn var nánast upphaf og endir efnahagslegrar hagsældar þjóðarinnar. Á þessu hefur blessunarlega orðið veruleg breyting á undanförnum árum. Aðrar atvinnugreinar hafa verið að eflast og það er einmitt það sem Ísland þarf á að halda. Fleiri öflugar efnahagslegar stoðir. Það skiptir allt máli.
Það er samt nokkuð dapurlegt að horfa til þess að sú atvinnugrein, ein fárra útflutningsatvinnugreina sem var í vexti í fyrra, skuli þurfa að sæta mikilli ágjöf misviturra álitsgjafa. Hér á ég að sjálfsögðu við fiskeldið. Það er bæði skiljanlegt og eðlilegt að fólk hafi á því skiptar skoðanir. En við eigum ekki að láta tilfinningarnar stjórna umræðunni að öllu leyti. Það er eins varlega farið í fiskeldi á Íslandi og kostur er og ekki má gleyma því að stór hluti strandlengjunnar er lokaður fyrir fiskeldi. Fiskeldi er mikilvægt, ekki síst í þeim sveitarfélögum þar sem það er staðsett. Það er einnig mikilvægt fyrir þjóðarhag og nemur nú um 10 prósentum af útflutningi sjávarafurða. Það er vel og vonandi mun gæta meiri sanngirni í umræðu um eldið á komandi árum.
Ef einhver hefði spurt mig við upphaf COVID-19 í fyrra; hvaða afleiðingar mun þetta hafa fyrir íslenskan sjávarútveg og fiskeldi? - þá hefði besta ágiskunin verið; ég veit það ekki. Og það hefði verið ærlegt svar. Enginn vissi eiginlega hvað var að gerast og hvernig þetta myndi þróast. En kannski að maður hefði getað sagt sér það. Því sama hvað gerist, þá hættir fólk ekki að borða. Hjá því verður varla komist með góðu móti. En það voru mörg vandamál sem þurfti að leysa. Því gerðum við það sem við gerum á öllum tímum; reyndum að gera sem mest verðmæti úr takmarkaðri auðlind og til þess þarf skilning, úthald og reynslu. Og ekki lét eldið sitt eftir liggja, með metár í útfluttum eldisafurðum. Ég hef alltaf verið stoltur af því að vinna í sjávarútvegi og ég held að við sem heild eigum öll að vera stolt af framlagi okkar til þjóðarhags í fyrra; bæði í hefðbundnum sjávarútvegi og fiskeldi. Við stóðum okkur vel.
Ég tel að okkur beri í sjálfu sér engar sérstakar þakkir fyrir að hafa staðið vaktina á erfiðum tíma. Það gerðu fleiri. En vissulega væri tilbreyting í því að talsmenn þjóðarinnar hefðu kjark til þess að tala um það sem vel er gert á vettvangi sjávarútvegs og eldis. Á því verður þó væntanlega einhver bið.
Á næstu mánuðum mun mikil vinna fara í viðræður við stéttarfélög sjómanna um kjaramál, enda samningar lausir og er þessi vinna nú þegar í fullum gangi. Öll félög hafa vísað samningagerðinni til Ríkissáttasemjara og verður framhaldið því undir stjórn hans. En vegferðin er hafin og það þarf ekki að koma á óvart að viðsemjendur skuli setja fram ítrustu kröfur, það er eðli samninga. Þrátt fyrir það, efast ég ekki um að við munum að lokum ná samningum.
Ársins verður minnst fyrir fleira en COVID-19. En þá samþykktum við að innleiða stefnu í samfélagsmálum, sem ég tel mikið framfaraskref fyrir okkur sem atvinnugrein. Með því erum við ekki aðeins að bregðast við utanaðkomandi væntingum, við settum okkur stefnu í samfélagsmálum vegna þess að við eigum að hafa eitthvað að styðjast við í samskiptum okkar við samfélagið. Ekki eru gerðar óhóflegar kröfur til félagsmanna í stefnunni, sem mörg ykkar hafa nú þegar undirritað. Það er með stefnuna eins og svo margt annað, það getur tekið tíma að laga sig að henni og venjast þeim kröfum sem þar eru gerðar. Ég vil því nefna það, að við í SFS höfum sérstakan starfsmann til þess að halda um stefnuna og aðstoða fyrirtæki við innleiðingu hennar. Ég hvet ykkur eindregið til þess að vera í sambandi við hana.
Ég hef nú setið á stóli formanns samtakanna í eitt ár. Ég hygg að flesta reki minni til formannskjörs í fyrra og þá höfðu einhverjir kannski áhyggjur af því að það yrðu jafnvel eftirmál. Svo hefur ekki verið, alla vega hef ég ekki fundið fyrir þeim í mínum störfum. Samstarf og samvinna við félagsmenn hefur verið með miklum ágætum. Menn greinir á í einstaka málum, en við sem samtök, höfum haldið vel saman þegar kemur að helstu hagsmunamálum. Að mínu viti er það afar brýnt að afstaða samtakanna sé mynduð á grundvelli lýðræðislegrar umræðu þar sem allir fá tækifæri til þess að flytja sitt mál.
Það verða áfram áskoranir og hindranir sem sjávarútvegurinn þarf að takast á við. Þannig hefur það alltaf verið og þannig mun það verða. Sem fyrr munum við mæta þeim með æðruleysi og af einurð, til hagsbóta fyrir land og þjóð. Og það gerum við best sem heild.
Um leið og ég þakka ykkur öllum fyrir afar ánægjulegt samstarf, stjórnarmönnum sem og almennum félagsmönnum, vil ég færa starfsfólki á skrifstofu SFS þakkir fyrir vel unnin störf á krefjandi ári.